“Kırımlı İsmail Bey Gaspıralı 29 Nisan 1984 tarihinde İstanbul’a gelerek Sultan II. Abdülhamid Han’a Bir mektup takdim etti. Mektuba ilave olarak sunulan ve özel bir şekilde hazırlanmış bir belgede de 1893 yılına kadar Bahçesaray, Kazan, Taşkent ve diğer bazı şehirlerde basılan bazı İslami eserlerin listesi yazılmaktadır. Bu listedeki eserler Gaspıralı tarafından II. Abdülhamid Hân’a takdim edildi. Abdülhamid Han'da kendisine Osmanlı Nişanı verdi. İsmail Bey Gaspıralı’nın Sultan II. Abdülhamid Hân’a yazdığı mektup aşağıdadır.”
-------------
Şevketlû, adaletlû, zât-ı akdes-i şâhânelerine;
1177 sene-i hicriyyesinden itibaren Rusya'da hurûfât-ı İslâmiyye peyda olup bu zamana kadar dört yüzden mütecaviz muhtelif kütûb-i İslâmiyye neşredilmiştir. Bunların ekseri tedrisât-ı diniyye ile mesâil-i şer'iyyeden bahis olarak fennî ve edebî kitablar pek az bulunup ancak bu beş on seneden beri 40-50 adedi meydan-ı intişâra çıkarılmıştır.
Rusya'da ekser kütûb-i İslâmiyye Kazan'da tab' olunub her sene külliyetli olarak Kelâm-ı Şerif ve Arabî ders kitapları basılmaktadır. Bâdehû bir mikdar kütüb ve risâil kullarının Bahçesaray'da bulunan matbaasında basılıp ara sıra Tiflis'de, Taşkent'de, Bakü'de, Petersburg'da dahi neşredilmektedir.
Zât-ı akdes-i şahaneleri en büyük hâmi-i din ve maarif oldukları ve umûr-u tedrisiyyeye olan himmet-i âliyye-i mukaddese-i şahaneleri cemiâne hayret vermede oldukları halde Rusya hududu dâhilinde neşr olunmakta olan Arabî ve Türkî ve Farsî kütûb-i İslâmiyyesinden cem' edebildiğim yüz otuz kıt'a kitapları kütübhane-i şahanelerine takdime ictisâr eyledim.
İşbu kitaplar arasında Semerkand'dan alınıp Petersburg'ta hıfz olunan "Hazret-i Osman Radiyallah-ı Anh Efendimiz Hazretleri"nin Kelâm-ı Şerifinden aynen alınmış bir sâhife-i mübarek ile acaib âsâr-ı Türkî'den hatt-ı kadîm-i Türkî ile yazılmış Timur Kutlug Han'ın emirnamesinden aynen alınmış sureti ve pek nadir bulunan bir kıt'a "Babürnâme" ve "Mîr Ali Şirvânî”nin yazma divânı bulunmaktadır.
Zât-ı akdes-i şahanelerine semere-i ubudiyetim olan işbu takdimât-ı çâkerânemi lütfen kabul ile bendelerini müşerref ve bu şeref ile bahtiyar buyurmalarını zât-ı hazret-i şevketmeâblarından temenni ediyorum.
Fî 29
Rebiyülâhir sene 1312/1894
Çâkerleri
İsmail
Gasprinskiy
(mühür
İsmail 1302/1884)